| Simgeler, kısaltmalar |
| Sözlükte kullanılan her türlü kısaltma ve simgenin açıklaması için, mouse'u ilgili kısaltma veya simgenin üzerine getirin. |
 |
Bu siteden yararlandınız mı?
Daha fazlası için Sözlerin
Soyağacı'nı satın alın. Tıklayın...
Diğer Nişanyan siteleri:
• Index Anatolicus
• Blog
• Nişanyan Hotel
• Facebook
|
sırnaş-
|
|
|
Bu sitede bugün 11629 adet kelime arandı. Son arananlar: halk, Meşkuk, hazinedar, başvekil, büyükbaş
|
|
| Kelime |
En erken Türkçe örnek |
Köken |
|
|
▽ 1070Divan-i Lugat-it Türk [y. 1070], ed. Atalay, TDK 1941. [ETü] sıruk yere saplanan uzun direk
|
<< ETü sıruk <? ETü sırı- dikiş dikmek, saplamak +Ik
→ sırı- ● Karş. Moğ sirug (a.a.) < siru- (kabaca dikmek, teyellemek). Anlam için karş. TTü dik- (1. dikiş dikmek, 2. direk dikmek). ETü sözcüğün yuvarlak ünlüsü açıklanmaya muhtaçtır.
|
|
|
▼ <1000«botulmaklığ ilgi tüpke sırılmışlarka [bulaşma, ilişme köküne yapışmış olanlara]»
Reşit Rahmeti Arat, Eski Türk Şiiri [<1000], TTK 1965. [ETü] sırıl- yapışmak
▼ 1882«ifrat derecede ıslananlara neden dolayı "sırsıklam, sucuk gibi" derler.»
Ahmet Mithat, Henüz 17 Yaşında (roman), TDK 2000. [TTü] sırsıklam çok ıslak
|
<< ETü sırıl- yapışmak, ıslanmak ● Kaşgarlıda geçen ETü sırıl- (işemek) fiili esasen "ıslanmak" anlamının türevidir. Sıklam sözcüğünün kaynağı anlaşılamadı.
Benzer sözcükler: sırsıklam
|
|
|
▽ 1070Divan-i Lugat-it Türk [y. 1070], ed. Atalay, TDK 1941. [BTü] sıdrım dikiş dikmekte kullanılan deriden ince şerit (Oğuzca)
|
< ETü sıdır- deri kesmek +Im
→ sıyır-
|
|
|
▽ <1500Kitabü-l İdrak Haşiyesi [14. yy sonu], Toparlı vb. Kıpçak Sözlü. [KTü] sırıt- dişlerini göstererek tebessüm etmek
|
<< ETü Benzer sözcükler: sırıtık, sırıtkan, sırıttır-
|
|
|
▽ 1533Filippo Argenti, Regola del Parlare Turco [1533], ed. Adamovic, Göttingen 2001. sirma/sırma dokumada kullanılan ince gümüş veya altın tel
|
~ Yun sýrma σύρμα çekme, çekilen şey, elbise ve gelinlik kuyruğu << EYun sýrma σύρμα çekme < EYun sýrō σύρω çekmek, sürüklemek +ma
● Nihai kaynağı TTü oluğ, Çağatay Türkçesi yoluyla modern Asya Türki dillerine aktarılmıştır.
Benzer sözcükler: sırmakeş
|
|
|
|
▽ 1929Mikhailov, Matériaux sur l'argot et les locutions... [1929]. sırnaş- yapışkan bir şekilde yalvarmak (argo)
|
< ? ● Muhtemelen sıvaş- (bulaşmak) biçiminden yapılmış karışık bir türevdir.
Benzer sözcükler: sırnaşık
|
|
|
▽ 1070Divan-i Lugat-it Türk [y. 1070], ed. Atalay, TDK 1941. [ETü] sırt kalın ve sert kıl
▽ 1070Divan-i Lugat-it Türk [y. 1070], ed. Atalay, TDK 1941. [BTü] sırt bayır, tepe, yükselti (Oğuzca)
|
<< ETü sırt hayvanların sırtında bulunan kalın ve sert kıllar, yele =? ETü sırı- kalın ve sert iple dikmek +It
→ sırı- ● "Tepe veya hayvanın üst tarafı" anlamı Oğuz dillerine özgüdür.
Benzer sözcükler: sırtla-, sırtlan-
|
|
|
▽ 1312Ebu Hayyan, Kitabü-l İdrak [1312], ed. Caferoğlu, İstanbul 1931. [KTü] sırtlan bir tür vahşi hayvan
|
< ETü sırt kalın ve sert kıl, yele? +lAn
→ sırt
|
|
|
▽ 1900Kamus-ı Türki [1900], tıpk. İstanbul 1998. sıska karnı su toplamış, raşitizm illetinden muztarip
|
~ Ar istisḳāˀ إستسقاء [#sḳy X msd.] 1. susama, 2. beslenme bozukluğu veya sirozdan ötürü karnın su dolması < Ar saḳā سقا su verme, sulama → saki
|
|
|
▽ 1343Kitab-ı Mecmu-ı Tercüman-ı Türkî [1343], ed. Toparlı et. al., TDK 2000. [KTü] isitme/issitme her türlü humma, ateşli hastalık
▽ 1876Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani [1876], ed. Toparlı, TDK 2000. [TTü] ısıtma humma, ateşli hastalık, harrül veba
|
<< TTü ısıtma/isitme < Tü ısıt-/issit- ısıtmak, ateşlemek +mA
→ ısı
|
|
|
▽ 1501Câmi-ül Fürs [1501], ed. Demir, Harvard 2002. [TTü] sıva duvara sürülen kireç bulamacı
|
<< TTü *sıvağ < TTü sıva- +Iğ
→ sıva-1 ● Aslı sıvağ olmalıdır, ancak bu biçim kaydedilmemiştir. Karş. Moğ sibar (balçık, sulu çamur, kil, sıva), Yak sıbaχ (sıva).
|
|
|
|
|
|
