öğür |
Eski Türkçe ögür "evcil hayvan sürüsü" sözcüğünden evrilmiştir. |
|
öğür|mek |
Türkiye Türkçesi ögür- "bağırmak, böğürmek" fiilinden evrilmiştir. Türkçe fiil ses yansımalı sözcüğünden Türkiye Türkçesinde +kIr- ekiyle türetilmiştir. |
|
öğüt |
Eski Türkçe öt veya ögüt "akıl, fikir, nasihat" sözcüğünden evrilmiştir. Eski Türkçe sözcük Eski Türkçe ö- "düşünmek, anlamak" fiilinden Eski Türkçe +Ut ekiyle türetilmi olabilir; ancak bu kesin değildir. |
|
öğüt|mek |
Eski Türkçe ögit- "öğüttürmek" fiilinden evrilmiştir. Eski Türkçe fiil Eski Türkçe ögi- "öğütmek, toz haline getirmek" fiilinden Eski Türkçe +It- ekiyle türetilmiştir. |
|
ökaliptüs |
Yeni Latince eucalyptus "Avustralya kökenli bir ağaç" sözcüğünden alıntıdır. (İlk kullanımı: 1788 L'Héritier, Fr. botanikçi.) Latince sözcük Eski Yunanca eukályptos ευκάλυπτος "iyi korunmuş" sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Eski Yunanca eû εῦ "iyi" ve Eski Yunanca kalýptō καλύπτω "saklamak, kapatmak" sözcüklerinin bileşiğidir. |
|
ökçe |
Tarihçe (tespit edilen en eski Türkçe kaynak ve diğer örnekler) Çağatayca: [ Nasırüddin Rabguzi, Kısasü'l-Enbiya, 1310]Yaˁḳūb ˁAyaznıŋ aḏakı ökçesin tuta tuğdı, anıŋ üçün Yaˁḳūb atadılar [Yakub Esau'nun ayağının topuğunu tutarak doğdu, onun için Yakub adını verdiler] Kıpçakça: [ İrşadü'l-Mülûk ve's-Selâtîn, 1387]kaçan kim ayak köterse ökçe köterilse ançaga tigrü Çağatayca: [ Pavet de Courteille, Dictionnaire Turc Oriental, 1500 yılından önce]ökçe: talon; poltron [topuk]. ökçe itdi: il a tourné promptement [hızla döndü] Köken Orta Türkçe ökçe "topuk, ayağın arka ucu" sözcüğünden evrilmiştir. Türkçe sözcük Orta Türkçe yazılı örneği bulunmayan *ök "geri, arka" sözcüğünden Eski Türkçe +çA ekiyle türetilmiştir. Ek açıklama Bağımsız sözcük olarak ök kaydedilmemiştir, ancak karş. Kıpçakça ökünmek "peşiman olmak". • Moğolca ösügey "topuk" biçimi Türkçe *öşke eşdeğeridir. 09.08.2020 |
|
ökse |
Yeni Yunanca iksía ιξία "1. asalak bir bitki, viscum album, 2. bu bitkiden elde edilen yapışkan madde" sözcüğünden alıntıdır. Yunanca sözcük Eski Yunanca aynı anlama gelen iksós ιξός sözcüğünden türetilmiştir. Bu sözcük Hintavrupa Anadilinde aynı anlama gelen yazılı örneği bulunmayan *weiks- biçiminden evrilmiştir. |
|
öksür|mek |
Orta Türkçe öskür- "öksürmek" fiilinden evrilmiştir. Türkçe fiil ses yansımalı sözcüğünden Eski Türkçe +kIr- ekiyle türetilmiştir. |
|
öksüz |
Eski Türkçe ögsiz "1. akılsız, 2. annesiz" sözcüğünden evrilmiştir. Eski Türkçe sözcük Eski Türkçe ög "1. akıl, 2. anne" sözcüğünden Eski Türkçe +sIz ekiyle türetilmiştir. |
|
öküz |
Eski Türkçe öküz "sığır, özellikle iğdiş edilmiş sığır" sözcüğünden evrilmiştir. Eski Türkçe sözcük Moğolca aynı anlama gelen üker biçimi ile eş kökenlidir. |
|
öl |
Eski Türkçe öl "nem, nemli" sözcüğünden evrilmiştir. |
|