| dünür |
Eski Türkçe tüŋür "evlilik yoluyla akraba, hısım" sözcüğünden evrilmiştir. |
|
| dünya |
Arapça dnw kökünden gelen dunyāˀ دُنْياء "yeryüzü" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça adnā أدنَى "daha aşağıda veya beride olan" sözcüğünün fuˁlāˀ vezninde sıfat dişilidir. Bu sözcük Arapça danī "aşağı, beride" sözcüğünün kıyas halidir. |
|
| düo |
İtalyanca duo "(müzikte) ikili" sözcüğünden alıntıdır. İtalyanca sözcük Latince duo "iki" sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Hintavrupa Anadilinde aynı anlama gelen yazılı örneği bulunmayan *dwóh₁ (*dwṓ) biçiminden evrilmiştir. |
|
| düplikat |
Fransızca duplicate "bir belgenin ikinci kopyası" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Latince aynı anlama gelen duplicata sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Latince duplicatus "ikiye katlanmış, kopyalanmış" sözcüğünün nötr çoğuludur. Latince sözcük Latince duplicare "ikiye katlamak, ikilemek, kopyalamak" fiilinin geçmiş zaman fiil-sıfatııdır. Latince fiil Latince duplex, duplic- "iki kat" sözcüğünün isimden türetilmiş fiilidir. |
|
| dür|mek |
Eski Türkçe tür- "top veya rulo yapmak, bohça etmek" fiilinden evrilmiştir. Eski Türkçe fiil Eski Türkçe tevür- "döndürmek" fiilinden evrilmiş olabilir; ancak bu kesin değildir. |
|
| dürbün |
Tarihçe (tespit edilen en eski Türkçe kaynak ve diğer örnekler) "uzak görüşlü" [ Mercimek Ahmed, Kâbusname terc., 1432]pādişāh rūşen-reˀy [açık görüşlü] ve dūrbīn [uzak görüşlü] ve āχir-endīş [ardını düşünen] gerekir "... dürbün, Fr téléscope karşılığı" [ Meninski, Thesaurus, 1680]dūrbīn: ırak görici. Longè prospiciens, perspicax [uzak görüşlü] & item usit. Telescopium. Köken Farsça dūrbīn دوربين "uzağı gören" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Farsça dūr دور "uzak" ve Farsça bīn بين "gören" sözcüklerinin bileşiğidir. Ek açıklama Farsça deyimin özgün anlamı yakın dönemde durbîn yazımıyla yeniden duyulmuştur. Sözcüğün 'Kürtçe' olduğuna ilişkin popüler görüş esastan yoksundur. 08.08.2020 |
|
| dürt|mek |
Eski Türkçe türt- "yağ sürmek" fiilinden evrilmiştir. Eski Türkçe fiil Eski Türkçe tür- "dürmek, toplamak" fiilinden Eski Türkçe +It- ekiyle türetilmi olabilir; ancak bu kesin değildir. |
|
| dürtü |
Türkiye Türkçesi dürt- fiilinden Türkiye Türkçesinde +I(g) ekiyle türetilmiştir. |
|
| dürüm |
Türkiye Türkçesi dür- fiilinden Türkiye Türkçesinde +Im ekiyle türetilmiştir. |
|
| dürüst |
Farsça drust درست "doğru, düz" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Orta Farsça aynı anlama gelen druwişt veya druşt sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Farsça yazılı örneği bulunmayan *druv-işta- "en doğru, tam doğru" biçiminden evrilmiştir. Eski Farsça biçim Eski Farsça duruva- "doğru" sözcüğünden türetilmiştir. Eski Farsça sözcük Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *drewh₂- (*drew-) "sağ, sağlam, doğru" biçiminden evrilmiştir. |
|
| dürzü |
Arapça durzī درزى "Suriye ve Lübnan'da yaşayan bir dini topluluğun mensubu" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Muḥammad İsmāil al-Darzī "Dürzi dininin kurucusu (ö. 1019)" sözcüğünün nisbet halidir. Bu sözcük Farsça darzī درزى "terzi" sözcüğünden türetilmiştir. |
|
Yeradları sözlüğü
Kişi adları sözlüğü